Gece Egzersizleri Uykunuzu Kaçırıyor Olabilir! Bilim İnsanlarından Şoke Eden Uyarı
Spor yapmanın sağlıklı yaşamın olmazsa olmazı olduğu tartışmasız bir gerçek. Ancak yeni bilimsel araştırmalar, sağlıklı alışkanlıklarımızı ne zaman uyguladığımızın da en az alışkanlığın kendisi kadar önemli olduğunu gözler önüne seriyor. Özellikle günün sonunda, yani akşam saatlerinde yapılan egzersizlerin sandığımız kadar masum olmadığını ortaya koyan bu çalışmalar, sporseverleri adeta şaşkına çevirdi!
Peki, akşam sporunun perde arkasında neler yatıyor? Neden bu kadar çok kişi gece egzersizinden sonra deliksiz bir uyku yerine, sabaha kadar dönüp duran bir bedene sahip oluyor? Bilim insanlarının cevabı net: Akşam saatlerinde yapılan yoğun fiziksel aktiviteler, bedenimizi dinlenmeye değil, alarm moduna sokuyor!
Vücut Uykuya Hazırlanırken Siz Hâlâ Terliyorsanız…
İnsan vücudu, günün sonunda bir nevi “soğuma” sürecine girer. Beyin, gün içinde toplanan bilgileri işlemeye hazırlanırken, vücut sıcaklığı düşer, kalp atış hızı yavaşlar ve melatonin üretimi artar. Yani bedenimiz bize “uyku vakti geldi” sinyalleri gönderir.
Ancak işte tam bu sırada, siz ağırlıklarla boğuşuyor, koşu bandında ter döküyor ya da yüksek tempolu kardiyo yapıyorsanız, beyin bu doğal süreci bir tehdit olarak algılar. Kalp atışı yükselir, adrenalin salgılanır, vücut ısısı artar. Sonuç? Uykuya geçiş süreci kesintiye uğrar ve kaliteli uyku rafa kalkar!
Egzersiz Sevdalıları Bu Habere Dikkat!
Her akşam iş çıkışı spor salonuna koşan, gece 22.00’de halı saha maçlarına katılan ya da uyumadan önce HIIT egzersizi yapan binlerce kişiden biri misiniz? O zaman size kötü bir haberimiz var: Tüm bu iyi niyetli çabalar, bedeninizi uykusuz gecelere mahkûm ediyor olabilir.
İsviçre’de yürütülen kapsamlı bir çalışmada, akşam saatlerinde yapılan yoğun egzersizlerin uykuya dalış süresini ortalama 30 dakikaya kadar uzattığı, gece boyunca ise daha sık uyanmalara neden olduğu gözlemlendi. Katılımcılar, ertesi gün daha yorgun ve dikkatsiz hissettiklerini belirttiler.
“Spor yap ama zamanını bil” diyor uzmanlar
Elbette bu, egzersiz yapmaktan tamamen vazgeçin anlamına gelmiyor. Hatta uzmanlar, düzenli sporun kalp sağlığından bağışıklık sistemine kadar birçok olumlu etkisi olduğunu ısrarla vurguluyor. Ancak egzersiz zamanlamasının, tıpkı egzersizin türü ve süresi kadar önemli olduğunu da altını çizerek belirtiyorlar.
Amerikalı uyku uzmanı Dr. Lena Orlov, konuyla ilgili şu çarpıcı ifadeleri kullandı:
“İnsan vücudu doğası gereği belirli bir ritimle çalışır. Gece saatlerinde yapılan yoğun egzersizler bu ritmi bozar. Uykuya geçiş gecikir, REM uykusu azalır ve ertesi gün bedensel performans düşer. Egzersiz yapın ama sabah ya da öğleden sonra tercih edin.”
“Ama ben spor yapmazsam uyuyamıyorum!” diyenlere özel ipuçları
Tabii ki herkesin biyolojik saati aynı değil. Bazı insanlar gece daha enerjik hissedebilir. Peki bu kişilere önerilen çözüm nedir? Uzmanlara göre akşamları tamamen hareketsiz kalmak da doğru değil. Ancak yapılacak egzersizler düşük tempolu ve rahatlatıcı olmalı.
Yani geceyi yoga, meditasyon, hafif esneme hareketleri veya yavaş tempolu yürüyüşle sonlandırmak, vücudu uykuya hazırlamak için ideal. Böylece hem hareket etmiş oluyorsunuz, hem de uykuya daha yumuşak bir geçiş sağlıyorsunuz.
Uykusuzluk, Gizli Bir Pandemidir
Yapılan araştırmalar, dünya genelinde her 3 yetişkinden 1’inin düzenli uyku problemi yaşadığını gösteriyor. Pandemi sonrası artan stres, ekran süresindeki artış ve tabii ki dengesiz yaşam saatleri, uyku sorunlarını daha da tetikledi.
Bu noktada, egzersiz alışkanlıklarımızı yeniden gözden geçirmek, hem fiziksel hem de zihinsel sağlığımız açısından son derece önemli. Sporun şifa olması için, onu hayatın ritmine uygun şekilde planlamak gerekiyor.
Ünlüler de bu tuzağa düştü!
Sadece biz sıradan insanlar değil, ünlü isimler de bu egzersiz-uyku ikilemiyle boğuşuyor. Hollywood yıldızı Chris Hemsworth, bir röportajında gece geç saatlerde yaptığı antrenmanlar nedeniyle uykusuz kaldığını ve bu durumun setlerde performansını düşürdüğünü itiraf etmişti.
Bir başka örnek ise model Kendall Jenner. Sosyal medyada sık sık gece geç saatlerde spor yaptığı görüntülerle dikkat çeken Jenner, bir dönem kronik uykusuzluk yaşadığını ve bu durumun kaynağının “akşam antrenmanları” olduğunu daha sonra öğrendiğini açıklamıştı.
Uyku mu önemli, kas mı? Belki de ikisi birden…
Günümüz dünyasında hem fit bir bedene sahip olmak hem de kaliteli uyumak istiyoruz. Ancak her ikisini de aynı anda sağlamak, bazen detaylarda gizli. Akşam egzersizleri belki sizi formda tutuyor olabilir ama aynı zamanda ruhunuzu ve bedeninizi dinlendiren o en kıymetli zaman dilimini—uykunuzu—çalıyor olabilir.
Bilim ne diyor? Açık ve net: Egzersiz yap, ama zamanını iyi seç. Gündüz yapılan antrenmanlar, hem kas gelişimini destekliyor hem de geceyi huzurla geçirmenizi sağlıyor. Akşam antrenmanları ise sizi geceyle savaşan bir savaşçıya dönüştürebilir.
Eğer siz de geceleri uyuyamıyor, sabaha karşı gözlerinizi tavana dikmiş halde zamanın geçmesini bekliyorsanız… Belki de suçlu yediğiniz çikolata ya da izlediğiniz korku filmi değil. Belki de sadece geç saatte yaptığınız o iyi niyetli egzersizdir!
